Op 4 december vieren de hulpdiensten in principe, en heel in het bijzonder de Brandweer, Heilige Barbara:  beschermster tegen brand en bliksem. Aan de vooravond van haar naamdag schenk ik u een nieuwe openingsrede. Dit jaar staat vuur centraal: ‘Machtig vuur: over de kracht van vuur en de beheersing ervan in sterk verander(en)de tijden’. Daarmee gaan we voort op de vier elementen, na Lucht (2019) en Bodem (2020).

Vuur geeft en neemt. Vuur boeit, inspireert, verwoest en discrimineert, al vele eeuwen lang. Sinds de mens er als eerste en enige op aarde erin slaagde vuur te creëren en te beheersen, fascineert de dualiteit die zo eigen is aan vuur.  Vuur is bron van energie. Vuur –en wat is de zon anders dan vuur en bron van schier eindeloze energie- geeft hitte, kracht en energie om ons te verwarmen, ons in beweging te krijgen en te houden, om processen en machines aan te drijven, om huishoudtoestellen en lampen te doen branden.   Kortom, zonder vuur geen vooruitgang. Maar vuur kan ook zo genadeloos, verwoestend en vernietigend zijn.

Met deze rede wil ik vooral inzoomen op de betekenis, impact, risico’s en gevaren, de innovatieve kracht, het beheer én de beheersing van vuur in en voor provincie Antwerpen. Net als vorig jaar biedt deze rede een forum aan diverse stemmen die reflecteren over, of elke dag in de weer zijn met vuur in al zijn diversiteit: als bron van kracht, als te bestrijden incident of ramp. Ik dank hen allen meest hartelijk voor hun bijdrage aan de teksten en de toelichting in de provincieraad.

Verschillende co-auteurs brachten een waardevolle bijdrage die deze openingsrede inhoudelijk naar een hoger niveau tilden. 

1. Professor Anne Bergmans, verbonden aan het Instituut voor Milieu en Duurzame Ontwikkeling (IMDO) en van de master Veiligheidswetenschappen aan de Universiteit Antwerpen
2. De zonecommandanten van de 5 hulpverleningszones van provincie Antwerpen.
3. Ralf Bruyninckx , CEO FPC Risk
4. Maya Gijselaar, projectleider cartografie FDG dienst Noodplanning
5. Niels Vanlaer, Business Continuity Manager van Havenbedrijf Antwerpen
6. Professor Dr. Hugo Marynissen, verbonden aan Universiteit Antwerpen en Antwerp Management School
7. Steven Van den Oord, verbonden aan Universiteit Antwerpen, Antwerp Management School en Avans University of Applied Sciences

Tijdens de voorstelling van de openingsrede voor de provincieraad kwamen naast mezelf verschillende interessante sprekers aan bod:

1. Professor Ignaas Devisch, filosoof en auteur van het boek Vuur. Een vergeten hoofdstuk
2. Professor Geert De Blust, ecoloog en landschapsecoloog, verbonden aan Universiteit Antwerpen
3. Niels Vanlaer, Business Continuity Manager van Havenbedrijf Antwerpen
4. Panelgesprek met de vertegenwoordigers van de 5 hulpverleningszones van provincie Antwerpen
5. Maya Gijselaar, projectleider cartografie FDG dienst Noodplanning

Net zoals andere jaren stelde ik enkele aanbevelingen en doelstellingen op om de komende jaren mee aan de slag te gaan:

1. We ondersteunen en versterken samen met lokale besturen sensibiliseringscampagnes, bijvoorbeeld om woningeigenaars, huurders resp. buurtbewoners van natuurgebieden te wijzen op brandgevaar en de impact ervan op aanpalende gevoelige infrastructuur resp. natuurgebied.
2. Vergunningsaanvragen voor nieuwe gebouwen en eventuele ontwikkelingsinitiatieven in het bijzonder in de buurt van gevoelige infrastructuur en/of natuurgebieden worden onderworden aan een verscherpt brandweeradvies.
3. Tegen ten laatste 2025 zijn alle appartementsgebouwen en sociale woningen waar de brandveiligheid het gewenste niveau (nog) niet of onvoldoende bereikt in kaart gebracht.
4. Vanaf 2025 voeren de hulpverleningszones er de nodige veiligheidsaudits uit. Ze maken concrete afspraken om de brandveiligheid van deze gebouwen te verhogen.
5. Politiereglementen kunnen opnemen dat (in bepaalde periodes) het gebruik van vuur in de tuin wordt verboden.
6. Om ervoor te zorgen dat natuurbranden zo snel mogelijk onder controle geraken, is het van cruciaal belang om te werken met duidelijke en uniforme kaarten.
7. De vijf hulpverleningszones in provincie Antwerpen borgen de bestaande goede samenwerking op een structurele wijze.
8. Er is een noodzaak van een eengemaakte operationele bevelsstructuur bij grootschalige noodsituaties. 
9. De hulpverleningszones versterken de structurele en geïntegreerde samenwerking tussen de hulpverleningszones en bedrijfsbrandweereenheden.

De integrale openingsrede kan u hier herbekijken.