Droogte en droogtemaatregelen:

Bij langere droge periodes met (dreigende) algemene watertekorten komt de Vlaamse droogtecommissie in actie. De commissie, bestaande uit de Vlaamse gouverneurs, de waterbeheerders en een vertegenwoordiger van Aquafin en van de drinkwatermaatschappijen, staat in voor het overleg en de nodige afstemming bij waterschaarste door droogte en adviseert over bijkomende maatregelen om water te besparen en de resterende watervoorraden optimaal te benutten.

De situatie wordt op Vlaams niveau wekelijks gemonitord om na te gaan of de huidige maatregelen volstaan. Indien dat niet het geval is, zullen er per provincie bijkomende maatregelen ingevoerd worden. Daarover beslist het provinciaal droogteoverleg, een overleg waarbij alle droogteactoren van de provincie, zoals de Vlaamse Milieumaatschappij, de drinkwatermaatschappijen, de Boerenbond, Natuurpunt, de Vlaamse Waterweg, het Agentschap Natuur en Bos, VOKA en Universiteit Antwerpen,… rond de tafel zitten. 

Ook het Antwerpse provinciebestuur heeft terecht heel wat aandacht voor de problematiek. Om de uitdagingen van het veranderende klimaat en de daarbij horende verdrogingsproblematiek aan te pakken, werd de Dienst Integraal Waterbeleid van de provincie Antwerpen vanaf 1 april 2020 versterkt met een droogte- en hemelwatercoördinator, een primeur in Vlaanderen. Deze coördinator - contactgegevens onderaan deze pagina - gaat na hoe we binnen onze provincie, als beheerder van de waterlopen, best omgaan met droogte en hoe we de effecten ervan in de toekomst kunnen verminderen.

Nuttige links:

• Meer info over de droogtemaatregelen
• Het afwegingskader prioritair watergebruik
• De Vlaamse structurele aanpak van droogte en waterschaarste (Blue Deal)
  

Rook– en vuurverbod in provincie Antwerpen:

In verschillende natuur- en bosgebieden in Vlaanderen zijn er tijdens de zomermaanden geregeld situaties van (grote) droogte. Deze kunnen zeer snel een acuut risico op brandgevaar met zich meebrengen. Elk bijkomend risico op brand als gevolg van het maken van vuur of roken in natuur- en bosgebieden moet dan ook vermeden worden.

Vanaf het moment dat het risico op natuurbranden de kleurcode geel, oranje of rood krijgt, stelt Natuur en Bos een tijdelijk verbod in op vuur maken en op roken in de bossen en een aantal natuurgebieden.

Voor meer uitleg over het rook –en vuurverbod, voor de tekst van het besluit en de regels voor koken op vuur in openlucht of het organiseren van een kampvuur tijdens jeugdkampen kan je op de website van Natuur en Bos terecht.
 

Onttrekkingsverboden: 

 1. Tijdelijke onttrekkingsverboden door droogte voor onbevaarbare waterlopen in provincie Antwerpen

In geval van aanhoudende droogte en daardoor zeer lage waterstand in de waterlopen kan gouverneur Cathy Berx tijdelijke onttrekkingsverboden voor onbevaarbare waterlopen afkondigen in de provincie Antwerpen. 

2. Permanent onttrekkingsverbod in kleine ecologisch zeer kwetsbare beken en grachten

Sinds 1 januari 2022 is het bovendien verboden om water te onttrekken uit kleine, ecologisch zeer kwetsbare beken en grachten. Het verbod geldt het hele jaar rond. Onttrekkingen hebben een grote impact op waterlopen met een klein debiet. Ze kunnen onherstelbare schade aan de natuur veroorzaken, bijvoorbeeld aan zeldzame, kwetsbare vissoorten zoals beekprik en rivierdonderpad. Enkel in specifieke situaties zijn onttrekkingen bij uitzondering nog toegelaten.

Raadpleeg hier waar er een permanent onttrekkingsverbod geldt in provincie Antwerpen.

 3. Captatieverboden van Vlaamse Waterweg nv omwille van blauwalgen in bevaarbare waterlopen 

De droge en warme zomers van de afgelopen jaren zorgden op verschillende plaatsen voor een sterke toename (bloei) van  blauwalgen, ook in waterlopen, kanalen en waterwegen. Omdat blauwalgen gevaren kunnen inhouden voor de volksgezondheid, kan het aangewezen zijn op deze locaties recreatie en/of captatie te ontraden of zelfs te verbieden. Hier vind je een overzicht van de captatieverboden die de Vlaamse Waterweg nv instelt voor heel Vlaanderen, en dus ook voor provincie Antwerpen.

Spaarzame watertips van de Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM):

• Op haar website publiceerde de VMM enkele nuttige tips over hoe u spaarzaam kan omgaan met drink- en regenwater.
• Wie bouwt of verbouwt en overweegt om een infiltratiesysteem of regenwaterput te plaatsen, kan zich hier informeren. Hoe je dan weer spaarzaam met water omgaat in en om de woning, ontdek je in deze handige brochure.
• Op termijn zal zowat iedereen zijn regenwater moeten afkoppelen. In heel wat situaties is dit nu al verplicht.
• In de wetgeving staat een duidelijke voorkeursvolgorde voor de behandeling van regenwater: hergebruik, infiltratie, buffering en pas als laatste optie aansluiting op de (toekomstige) riolering in de openbare weg. Regenwater moet dus zoveel mogelijk ter plaatse geïnfiltreerd te worden. Dit is echter niet steeds mogelijk, niet elke woning beschikt over een tuin (waar infiltratie mogelijk is). In dat geval voorziet Aquafin inderdaad een extra afvoer van regenwater. Meer info daarover kan je nalezen in het technisch achtergronddocument.

Gouverneur Cathy Berx over droogte:

"Klimaatverstoring leidt onder meer tot weersextremen zoals aanhoudende droogte en waterschaarste. Onze kwetsbare natuur: vissen, planten en dieren worden als eerste getroffen. Om die reden gelden al sinds juni zogenaamde onttrekkingsverboden op de onbevaarbare waterlopen.

Daarenboven treft de aanhoudende droogte ook de landbouw, de scheepvaart, de energievoorziening en alle bedrijven die water gebruiken voor hun activiteiten en processen. In het meest extreme geval dreigen tekorten aan drinkwater en wordt de impact van de droogte voor iedereen zeer concreet.

Kortom, het toenemend watertekort raakt alles en iedereen. En dus kunnen en moeten alle sectoren (bedrijven, landbouwers…) en burgers, hier en nu solidair de nodige inspanningen leveren om zeer ingrijpende maatregelen te vermijden.

Ook u kan uw steen bijdragen door geen water te verspillen (geen gazons sproeien, kort douchen, planten gieten met opgevangen spoelwater…) en te allen tijde zeer spaarzaam om te springen met water. Ook water zoveel als mogelijk hergebruiken, is een uitmuntend idee.

Naast de zogenaamde reactieve maatregelen om een acute periode van droogte zonder al te veel schade door te komen, kan iedereen ook bijdragen aan de noodzakelijke structurele maatregelen. Heel concreet gaat het om het opvangen en gebruik van regenwater en het creëren van ruimte voor water door ontharding. Daarnaast kunnen bedrijven en landbouwers inzetten op het verminderen van de watervraag door circulair watergebruik en gebruik van afvalwater.

Dankzij de Blue Deal van de Vlaamse Regering zetten Vlaanderen, alle lokale besturen en (landbouw-)ondernemingen in op ruimte voor water, het herstel en de uitbreiding van natte natuur, ontharding en zoveel meer.

Weerbaar worden tegen droogte en overstromingen door het creëren van ruimte voor water.

Zoveel als mogelijk hemelwater opvangen en gebruiken.

Omzichtig zijn met grondwaterwinningen.

Leidingwater zoveel mogelijk enkel gebruiken wanneer drinkwaterkwaliteit vereist is: om te koken, groenten te spoelen, ervan te drinken en voor persoonlijke hygiëne.

Kortom: het schaarse water steeds efficiënt en duurzaam gebruiken en verspilling maximaal tegengaan, zijn – in eenieders belang - meer dan ooit cruciaal.

Bij deze dank ik u allen dan ook van harte voor elk zuinig watergebruik én voor uw grote omzichtigheid om zeker geen brand te veroorzaken in de natuur. Hitte en droogte betekenen immers ook extra brandgevaar."